Nhựa có nhiều công dụng giá trị trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, nhưng các hoạt động và mức độ sản xuất và tiêu dùng hiện tại của chúng ta lại gây ra mối đe dọa đối với sức khỏe và môi trường của chúng ta. Ô nhiễm nhựa đặt ra một thách thức trên toàn thế giới, với sản lượng nhựa và rác thải nhựa toàn cầu hàng năm tăng gấp đôi vào năm 2019 so với năm 2000. Xu hướng này được dự báo sẽ tăng gấp ba lần theo kịch bản kinh doanh như thường lệ vào năm 2060.
Kể từ khi bắt đầu vào năm 1972, với tư cách là sự kiện toàn cầu do Chương trình Môi trường Liên hợp quốc khởi xướng, Ngày Môi trường Thế giới đã trở thành nền tảng để tiếp cận công chúng và là lễ kỷ niệm lớn nhất về môi trường mỗi năm. Năm 2025, với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa” – lời kêu gọi hành động để thế giới cùng nhau giải quyết một trong những thách thức lớn về môi trường và nâng cao nhận thức toàn cầu về nhu cầu giảm gánh nặng của ô nhiễm nhựa đối với sức khỏe con người và mối đe dọa gây ra cho môi trường và động vật hoang dã.
Trong khi thế giới đã thu được lợi ích to lớn từ việc sử dụng nhựa, thứ đã thay đổi cuộc sống hàng ngày của con người, thì những tác động sinh thái tiêu cực và tác động bất lợi đến sức khỏe do sử dụng sai mục đích và quá mức của nhựa không thể bị bỏ qua. Nhựa tồn tại trong môi trường trong một thời gian dài, không thể phân hủy sinh học, chỉ phân hủy thành những mảnh nhỏ hơn và nhỏ hơn. Khi nhựa phân hủy, chúng giải phóng các hóa chất gây nguy hiểm cho sức khỏe, môi trường và động vật hoang dã. Một số hóa chất được giải phóng khi đốt rác thải chứa nhựa có thể gây ung thư, chẳng hạn như dioxin là mốt chất độc đối với con người và khi hít phải qua tiếp xúc với khói có thể tích tụ trong cơ thể con người và truyền từ mẹ sang con qua nhau thai. Dioxin bám vào bụi cũng rơi xuống các tuyến đường thủy và cây trồng.
Nhựa chiếm khoảng 10% tổng lượng rác thải mà chúng ta tạo ra, điều này không có gì đáng ngạc nhiên khi chúng ta xem xét những điểm lưu ý sau:
- Mỗi năm, thế giới sử dụng tới 500 tỷ túi nhựa;
- Mỗi năm, ít nhất 8 triệu tấn nhựa trôi ra đại dương – tương đương với một xe chở rác đầy mỗi phút;
- 50% nhựa con người sử dụng là loại dùng một lần hoặc dùng một lần;
- 1 triệu chai nhựa được mua mỗi phút.
Theo nghiên cứu, ở khu vực Đông Địa Trung Hải, khoảng 22% gánh nặng bệnh tật (tăng lên khoảng 30% ở trẻ em) là do các yếu tố rủi ro về môi trường, bao gồm ô nhiễm môi trường. Gây ra hơn 100 bệnh truyền nhiễm và không truyền nhiễm cũng như thương tích, ước tính có khoảng 854.000 người tử vong sớm mỗi năm do sống hoặc làm việc trong môi trường không lành mạnh - tức là gần 1/5 tổng số ca tử vong trong khu vực. Những con số đáng báo động này dự kiến sẽ tăng lên nếu không có biện pháp ngay lập tức để ngăn ngừa ô nhiễm, thay đổi lối sống của người dân và kiểm soát sản xuất và tiêu dùng không bền vững.
Ngày Môi trường Thế giới 2025 với khẩu hiệu: “Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa – Lan tỏa lối sống xanh” nhằm mục đích thúc đẩy các chính phủ, ngành công nghiệp, cộng đồng và cá nhân cùng nhau chống lại ô nhiễm nhựa và khám phá các giải pháp thay thế bền vững để giảm các nguy cơ xâm lấn đại dương và môi trường biển, gây tổn hại đến hệ sinh thái và đe dọa sức khỏe con người từ nhựa, đặc biệt là việc sử dụng nhựa dùng một lần.
